Indeks UV – czym jest, jak go odczytywać, co oznacza i jak się chronić?

Indeks UV nazywany również indeksem całkowitego promieniowania słonecznego UV (Global Solar UV Index), jest międzynarodowym standardem pomiaru promieniowania ultrafioletowego (UV) emitowanego przez Słońce danego dnia w określonym miejscu.

Indeks UV został opracowany przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), Światową Organizację Meteorologiczną (WMO), Program Środowiskowy ONZ (UNEP) oraz Międzynarodową Komisję ds. Ochrony przed Promieniowaniem Niejonizującym.

Co ważne, indeks UV nie ma stałych wartości. Jego wartość zależy od położenia geograficznego, pory dnia, roku czy warunków atmosferycznych.

Skala indeksu UV zaczyna się od 0 i kończy na 16, jednak ani w Polsce, ani w żadnym miejscu na świecie nie spotyka się wartości wyższych, niż 11, dlatego często końcowy punkt skali to „11” lub „>11” bądź „11+” co oznacza „11 i wartości wyższe” (11-16).

• INDEKS UV 0-2

Kolor na skali: zielony

Co oznacza: niski indeks UV - brak zagrożeń dla zdrowego człowieka

Zalecane środki ochrony przed UV: Jeśli posiadamy wrażliwe oczy lub promieniowanie słoneczne sprawia nam dyskomfort, warto założyć okulary przeciwsłoneczne

• INDEKS UV 3-5

Kolor na skali: żółty

Co oznacza: umiarkowany indeks UV - średnie zagrożenie podczas dłuższej ekspozycji na słońce

Zalecane środki ochrony przed UV: W godzinach południowych podczas najintensywniejszego promieniowania UV warto poszukać zacienionego miejsca, ochrona ciała za pomocą ubrań i nakrycia głowy, okulary przeciwsłoneczne

• INDEKS UV 6-7

Kolor na skali: pomarańczowy

Co oznacza: wysoki indeks UV – wysokie i bardzo wysokie zagrożenie podczas dłuższego przebywania na słońcu

Zalecane środki ochrony przed UV: Obowiązkowe użycie kremów z filtrem SPF (minimum SPF15, zalecany wyższy), ochrona ciała ubraniami o jasnych kolorach, okulary przeciwsłoneczne, nakrycie głowy, ograniczenie czasu przebywania na słońcu tuż przed i w trakcie górowania Słońca (latem 11:00-16:00).

• INDEKS UV 8-10

Kolor na skali: czerwony

Co oznacza: bardzo wysoki indeks UV – bardzo wysokie zagrożenie podczas przebywania na słońcu, duże ryzyko oparzenia

Zalecane środki ochrony przed UV: Obowiązkowe użycie środków z filtrem SPF (najlepiej SPF50), ochrona ciała ubraniami o jasnych kolorach, nakrycie głowy, okulary przeciwsłoneczne, ograniczenie czasu przebywania na słońcu przed i w trakcie górowania Słońca.

• INDEKS UV 11+

Kolor na skali: fioletowy

Co oznacza: ekstremalnie wysoki indeks UV – ekstremalnie wysokie zagrożenie podczas przebywania na słońcu

Zalecane środki ochrony przed UV: Zalecane są wszelkie możliwe środki ochrony przed promieniowaniem słonecznym – filtry SPF o bardzo wysokich wartościach, okulary przeciwsłoneczne, odzież ochronna (rekomenduje się używanie koszulek i spodni z długim rękawem o jasnych kolorach), ochrona głowy, a jeśli to możliwe – znaczne ograniczenie czasu przebywania na słońcu.

UWAGA:

Skala indeksu UV nie wskazuje, jaki indeks UV jest odpowiedni do opalania się. Wskazuje on skalę i prawdopodobieństwo potencjalnych zagrożeń związanych z promieniowaniem słonecznym.

Wartość indeksu UV nie jest stała i ma na nią wpływ mnóstwo czynników. Należą do nich między innymi:

• Szerokość geograficzna

Im bliżej równika, tym indeks UV jest wyższy (silniejsze promieniowanie UV).

• Pora roku

W okresie letnim indeks UV jest wyższy, niż w pozostałych porach roku. Dotyczy to szczególnie godzin najbardziej intensywnego promieniowania słonecznego, czyli w godzinach południowych i popołudniowych. Przyjmuje się, że są to godziny 11:00-16:00.

• Wysokość nad poziomem morza

Jeśli znajdujemy się wyżej, indeks promieniowania UV może być wyższy przez wzgląd na mniejszą warstwę atmosfery, która naturalnie do pewnego stopnia chroni nas przed działaniem promieni UV, pochłaniając ich część.

• Zachmurzenie

Jeśli mamy duże zachmurzenie, może ono nieznacznie redukować ilość promieniowania UV i tym samym zmniejszyć indeks UV. Nie oznacza to jednak, że chmury w jakikolwiek sposób chronią nas przed działaniem promieniowania słonecznego.

Jednym z czynników mających duży wpływ na to, w jaki sposób nasza skóra zareaguje na promieniowanie UV jest fototyp skóry, czyli w dużym uproszczeniu nasza karnacja, którą mierzy się przy pomocy skali Fitzpatricka.

Dlaczego jednak w ogóle promienie UV i promieniowanie słoneczne powinny nas interesować?

Warto zacząć od tego, czym właściwie jest promieniowanie słoneczne. Jest ono strumieniem fal elektromagnetycznych, które docierają do powierzchni Ziemi ze Słońca. W jego skład wchodzą:

• Promieniowanie ultrafioletowe (UV), w tym promieniowanie UVA, promieniowanie UVB oraz promieniowanie UVC,
• Światło widzialne,
• Światło podczerwone.

Promieniowanie UV to promieniowanie elektromagnetyczne, które jest niewidzialne dla człowieka, ponieważ długość jego fal jest krótsza od światła widzialnego. Naturalną warstwą ochronną przed promieniami UV jest górna warstwa atmosfery ziemskiej.

W skład promieniowania UV pochodzącego ze Słońca wchodzą:

• Promieniowanie UVA

To promieniowanie ma zakres ok. 230-400 nm i stanowi większość promieni UV, jakie docierają do Ziemi. Jest odpowiedzialne między innymi za przyśpieszenie procesów starzenia się skóry, powstawania zmarszczek, powstawanie przebarwień, utratę elastyczności skóry. Może również prowadzić do uszkodzeń DNA, które z czasem mogą być przyczyną występowania nowotworów skóry.

Co ważne, promienie UVA mają zdolność przenikania przez mgłę, chmury, szyby, a nawet ubranie.

• Promieniowanie UVB

To promieniowanie ma zakres ok.280-320 nm. Promienie UVB są bardziej aktywne biologicznie od promieni UVA, jednak są mniej intensywne i jest ich mniej. To właśnie ten rodzaj promieniowania sprawia, że się opalamy, ale również naraża nas na oparzenia słoneczne, przebarwienia posłoneczne i uszkodzenia DNA skóry mogące prowadzić do nowotworów skóry. Podrażnia również rogówkę i spojówkę oka.

• Promieniowanie UVC

To promieniowanie ma zakres ok. 200-380 nm i jest najbardziej szkodliwym rodzajem promieniowania UV. Większość promieni UVC jest jednak pochłaniana przez atmosferę ziemską.

Wiemy już, czym właściwie jest promieniowanie UV wchodzące w skład promieniowania słonecznego. Należy zatem również wiedzieć, że może ono mieć szkodliwy wpływ na naszą skórę. Jaki?

• Oparzenia słoneczne – to najczęstszy skutek ekspozycji skóry na działanie promieni UV bez odpowiedniej ochrony przeciwsłonecznej. W zależności od stopnia oparzenia, mogą pojawić się pieczenie, rumień (oparzenia słoneczne I. stopnia) a nawet bolesne pęcherze lub bąble (oparzenia słoneczne II. stopnia często wymagające interwencji lekarskiej).

• Przyśpieszone starzenie się skóry – promieniowanie słoneczne aż w 80% jest odpowiedzialne za starzenie się skóry nazywane również fotostarzeniem. Dzieje się tak, ponieważ Ssłońce nie tylko wysusza skórę, prowadzi do jej pogrubienia, rogowacenia, a w efekcie do powstawania i utrwalania się zmarszczek, ale również zwiększa produkcję wolnych rodników uszkadzających komórki skóry.

• Przebarwienia – niezależnie od podłoża powstawania przebarwień (czy są to przebarwienia hormonalne, związane z wiekiem, posłoneczne), wszystkie powstają na skutek ekspozycji skóry na działanie promieni UV. Wówczas to rośnie poziom melaniny, która jest naturalnym barwnikiem, i tak kolor naszej skóry się zmienia (opalamy się) jako wynik reakcji obronnej. Kiedy melanina zaczyna się zbierać nierównomiernie w niektórych miejscach i tak powstają przebarwienia.

• Nowotwory skóry – to najpoważniejszy skutek braku odpowiedniej ochrony przeciwsłonecznej i eksponowania skóry na działanie promieni UV. W komórkach może dochodzić do zmian DNA, które to mogą prowadzić do mutacji nowotworowych – złośliwych lub nie.

• Reakcje alergiczne – nadwrażliwa skóra w kontakcie z promieniowaniem UV może zareagować tak zwaną „alergią na słońce”, która jest po prostu alergiczną odpowiedzią na promieniowanie ultrafioletowe. Mogą pojawić się zaczerwienienie, bąble, pęcherze lub drobna, swędząca wysypka.

Czy możemy ograniczyć szkodliwy wpływ promieni UV na naszą skórę? Czy możemy chronić się przed działaniem promieniowania i zminimalizować ryzyko wystąpienia szkodliwych skutków promieni słonecznych? Tak. Taką właśnie rolę odgrywa odpowiednia ochrona przeciwsłoneczna, czyli inaczej fotoprotekcja.

Do najważniejszych i najpopularniejszych środków ochrony przeciwsłonecznej należą między innymi:

• PRODUKTY KOSMETYCZNE Z SPF

SPF (Sun Protection Factor) to filtry przeciwsłoneczne:

• SPF6 – SPF10 to bardzo niska ochrona przeciwsłoneczna, produkty zawierające filtry o tych wartościach nie są rekomendowane przez zalecenia Komisji Europejskiej;

• SPF15 – filtr, który zatrzymuje około 93% promieniowania UVB;

• SPF20 – filtr, który zatrzymuje około 95% promieniowania UVB;

• SPF30 – filtr, który zatrzymuje około 97% promieniowania UVB;

• SPF50 i SPF50+ - filtry, które zatrzymują około 98% promieniowania UVB, jedne z najskuteczniejszych filtrów przeciwsłonecznych.

Warto pamiętać o tym, by produktów z odpowiednim filtrem SPF używać zarówno do ochrony skóry ciała (szczególnie latem, gdy jest ona wyeksponowana na działanie słońca) jak i do skóry twarzy (rekomenduje się codzienne stosowanie filtrów SPF, ponieważ nawet w pochmurne dni promienie UV docierają do ziemi).

Filtry SPF znajdziemy w różnego rodzaju produktach: kremach z SPF, balsamach z SPF, mleczkach i spray’ach SPF, SPF w sztyfcie, mgiełki SPF, a nawet w niektórych produktach do makijażu (np. podkładach).

UWAGA: należy pamiętać o reaplikacji produktu z SPF, jeśli w międzyczasie korzystaliśmy z kąpieli wodnej.

• ODZIEŻ Z FILTRAMI UPF

Kolejnym środkiem wzmacniającym ochronę skóry może być odzież z filtrami przeciwsłonecznymi, a dokładniej z UPF, czyli Ultraviolet Protection Factor. Mogą być one znakomitym uzupełnieniem ochrony zapewnionej poprzez aplikację produktów kosmetycznych z filtrami SPF. A w przypadku małych dzieci, szczególnie niemowląt powinny stanowić podstawową formę ochrony przed promieniowaniem UV.

• ODPOWIEDNIA ODZIEŻ

Warto również wspomnieć o odzieży, którą będziemy wybierać w dni o wysokim indeksie UV, czyli te, które mogą być potencjalnie największym zagrożeniem dla naszej skóry. Po co sięgać? Przy bardzo wysokim indeksie UV po długie rękawy i nogawki z lekkich, przewiewnych, najlepiej naturalnych materiałów o jasnych kolorach.

• OCHRONA GŁOWY

Odpowiednio dobrana czapeczka z daszkiem, kapelusz z dużym rondem lub inne nakrycie głowy może nie tylko ograniczyć ilość promieni UV docierających do skóry twarzy. To przed wszystkim ochrona przed tak zwanym udarem słonecznym, który jest rodzajem udaru cieplnego wynikającego z przekrwienia opon mózgowych i mózgu (pod wpływem promieni UV naczynia krwionośne się rozszerzają).

• OKULARY PRZECIWSŁONECZNE

Odpowiednia ochrona oczu przed działaniem promieni UV jest równie istotna. Warto więc wybierać te okulary przeciwsłoneczne, które naprawdę zawierają w sobie odpowiednie filtry, a nie tylko przyciemnione szkła.

• UNIKANIE EKSPOZYCJI NA SŁOŃCE

Jeśli to możliwe, warto unikać ekspozycji skóry na działanie promieni słonecznych w momentach, kiedy mamy bardzo wysoki indeks UV. Szczególnie należy zwrócić uwagę na godziny górowania Słońca, czyli w okolicy południa i wczesnego popołudnia.

Jak wybrać najlepszy krem SPF50 dla siebie? Z pewnością warto zwrócić uwagę na takie aspekty, jak:

• Konsystencja – jedni preferują bardzo lekkie, lejące konsystencje, inni wolą bogate konsystencje kremu. Być może oprócz kremu zainteresuje nas inna forma produktu SPF50 lub SPF50+, np. SPF50 w sztyfcie. Te kwestie zdecydowanie należą do osobistych preferencji.

• Składniki pielęgnacyjne – niektóre produkty z SPF50 i SPF50+ to produkty 2w1, które łączą w sobie wysokie właściwości ochrony przeciwsłonecznej z pielęgnacją. Zawierają składniki aktywne, które nawilżają i mają dodatkowe, dostosowane do naszych potrzeb działanie. Może to być zarówno krem SPF z witaminą C (co ciekawe witamina C i jej pochodne wzmacniają działanie filtrów przeciwsłonecznych), kwas hialuronowy czy niacynamid, który dodatkowo będzie wspierał redukcję przebarwień.

• Wykończenie – niektóre produkty będą mieć bardziej rozświetlające, inne półmatowe lub matowe wykończenie.

• Właściwości koloryzujące – ciekawą opcją jest również krem SPF50, który zawiera w sobie rozświetlające pigmenty. Dzięki temu wyrównuje koloryt skóry i widocznie ją rozświetla od razu po użyciu. Może stanowić znakomity zamiennik kremu BB latem, gdy nie chcemy się malować albo wspaniałe uzupełnienie makijażu na co dzień.

Jakie produkty z SPF50 polecamy?

• Krem SPF50+ z witaminą C Revitalift Clinical to wyjątkowy UV Fluid o niezwykle lekkiej konsystencji. W jego formule oprócz bardzo wysokiego stopnia ochrony przeciwsłonecznej dzięki filtrom SPF50+ znajdziemy między innymi witaminę C (pochodną witaminy C). Witamina C ma właściwości antyoksydacyjne, przeciwstarzeniowe, przeciwzmarszczkowe, wspierające redukcję przebarwień i rozświetlające.

Ultralekka konsystencja kremu SPF50+ Revitalift Clinical została stworzona w oparciu o technologię NETLOCK, dzięki czemu po nałożeniu na skórze, tworzy się ultracienka, jednolita i wytrzymała warstwa ochronna.

Jak działa?

- W ciągu pierwszego miesiąca 93% kobiet przyznaje, że przebarwienia są mniej widoczne, a 92% potwierdza, że drobne zmarszczki są zredukowane*.

- Wysoka ochrona skóry twarzy przed promieniowaniem UVA i UVB – ochrona przed fotostarzeniem.

*Samoocena 105 kobiet po 4 tygodniach

• Krem SPF50+ redukujący przebarwienia Bright Reveal to również ultralekki UV Fluid, który łączy w sobie wysoki stopień ochrony przeciwsłonecznej (SPF50+) z właściwościami pielęgnacyjnymi. Jego formuła została wzbogacona o niacynamid mający właściwości wspomagające redukcję przebarwień, antyoksydacyjne, wzmacniające barierę hydrolipidową skóry oraz kwasy LHA (delikatny składnik złuszczający).

Ultralekka konsystencja szybko się wchłania i ma półmatowe wykończenie.

Jak działa?

- Natychmiast po użyciu skóra jest odczuwalnie nawilżona i wygląda na bardziej rozświetloną.
- Po 1 miesiącu przebarwienia są widocznie zredukowane. Koloryt skóry jest bardziej wyrównany, a skóra wygląda młodziej.
- Po 12 tygodniach stosowania: -53% przebarwień, -38% drobnych linii oraz +43% rozświetlenia*.

*Test kliniczny, 12 tygodni, 76 osób

• Krem SPF50+ z pigmentami Bright Reveal Tinted Glow to kolejny ultralekki UV fluid z niacynamidem, ale tym razem w formule znajdują się również rozświetlające pigmenty, które natychmiast po aplikacji kremu wyrównują koloryt skóry, zapewniając lekkie krycie z efektem rozświetlenia. Dzięki temu otrzymujemy lekki krem o bardzo wysokim stopniu ochrony przeciwsłonecznej, który wspiera redukcję przebarwień i jednocześnie zapewnia efekt jednolitej cery pełnej blasku.

Jak działa?

- Natychmiast po aplikacji skóra jest odczuwalnie nawilżona, wygląda na bardziej rozświetloną, a jej koloryt jest widocznie wyrównany*.
- Po 1 miesiącu użytkowania przebarwienia są widocznie zredukowane**. Skóra jest gładsza i wygląda młodziej*.

*Ocena kliniczna, 4 tygodnie, 37 osób i samoocena, 4 tygodnie, 79 osób

**Samoocena, 4 tygodnie, 79 osób

• SPF50+ w sztyfcie Bright Reveal UV Stick to wyjątkowa formuła w formie wygodnego sztyftu. W swojej formule oprócz filtrów SPF50+ zapewniających bardzo wysoką ochronę przed promieniowaniem UVA i UVB zawiera również niacynamid oraz witaminę E (silny antyoksydant wspierający ochronę skóry przed wolnymi rodnikami i czynnikami zewnętrznymi).

Jaką posiada formułę? Jest ultralekka, nietłusta i nieklejąca się. Ma niewidoczne wykończenie i niekomedogenną formułę dzięki czemu może być stosowany zarówno pod, jak i na makijaż. To również doskonały produkt do reaplikacji SPF w ciągu dnia.

Jak działa?

- Chroni i zapobiega powstawaniu przebarwień.

- Skóra jest natychmiast nawilżona, bardziej miękka i gładsza.

• Krem SPF50 redukujący przebarwienia Bright Reveal to nieco bogatsza konsystencja kremu SPF50 z półmatowym wykończeniem. Został on wzbogacony o 2% niacynamidu, dzięki czemu nie tylko chroni skórę przed szkodliwym działaniem promieni UVA i UVB, ale również nawilża ją, rozświetla i wyrównuje jej koloryt.

Jak działa?

- Już po miesiącu stosowania skóra jest bardziej jednolita, a przebarwienia są widocznie zredukowane.

• Nawilżający krem SPF50 Revitalift Filler to wypełniający krem anti-age na dzień z filtrem SPF50. W jego formule znajduje się między innymi kwas hialuronowy, a dokładniej trzy rodzaje kwasu hialuronowego (makrocząsteczkowy, mikrocząsteczkowy oraz mikrowypełniający kwas hialuronowy). Dzięki temu połączeniu skóra nie tylko jest nawilżona i chroniona przed działaniem promieni UVA i UVB, ale również mamy do czynienia z działaniem anti-age.

Jak działa?

- Skóra jest natychmiast nawilżona, a odpowiedni poziom nawilżenia utrzymuje się przez 48h*.

- Po 4 tygodniach skóra staje się bardziej sprężysta z widocznie zredukowanymi zmarszczkami** w trzech kluczowych obszarach twarzy: kurze łapki -39%, na czole -35% i bruzda nosowo-wargowa -35%.

*Test instrumentalny, 23 kobiety.

**Ocena kliniczna, 42 kobiety, 4 tygodnie.

• Warto monitorować indeks UV i sprawdzić, jaką ma wartość danego dnia w miejscu, w którym się znajdujemy. Będzie to dla nas wskazówka, która pozwoli odpowiednio się zabezpieczyć przed szkodliwym działaniem promieni UV na naszą skórę.

• Jeśli to możliwe, warto unikać sztucznych źródeł promieni UV takich, jak solaria i lampy UV.

• Odpowiednia ochrona przeciwsłoneczna jest szalenie istotna nie tylko latem w godzinach największej aktywności promieni słonecznych, ale ochrona przeciwsłoneczna skóry twarzy to coś, o co warto zadbać przez cały rok.

• Ochrona przeciwsłoneczna to nie tylko kremy z filtrami UV o wysokich wartościach, ale również odpowiednia odzież, nakrycie głowy czy ochrona oczu.

• Indeks UV to niezwykle ważny wskaźnik. Warto jednak znać swój fototyp skóry oraz przy zapewnieniu sobie ochrony przeciwsłonecznej brać pod uwagę indywidualne potrzeby pielęgnacyjne naszej skóry. Stąd doskonałym pomysłem jest wybór produktów z SPF, które jednocześnie posiadają odpowiednio dobrane składniki aktywne.

• Pamiętajmy o ochronie przeciwsłonecznej miejsc, które mamy tendencje pomijać – na przykład skóry uszu. Upewnijmy się, że produkt z filtrem SPF został nałożony na wszystkie wyeksponowane na działanie promieni słonecznych części skóry.

• Pamiętajmy o ochronie przeciwsłonecznej blizn, znaków szczególnych czy tatuaży – są to miejsca szczególnie narażone na szkodliwe działanie promieni UV.

BIBLIOGRAFIA:

1. https://www.fda.gov/about-fda/center-drug-evaluation-and-research-cder/sun-protection-factor-spf
2. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/42459/9241590076.pdf