Przebarwienia skóry to jeden z najczęściej występujących problemów estetycznych związanych ze skórą. Mają różne podłoże i tym samym nieco różnią się od siebie. Jakie rodzaje przebarwień wyróżniamy, jak je rozpoznać i jak możemy się ich pozbyć?
Przebarwienia powstają w wyniku nadmiernej produkcji melaniny i objawiają się lokalną zmianą zabarwienia skóry na ciemniejszy kolor, niezależnie od naturalnego odcienia naszej skóry (karnacji). Czym jest melanina? To naturalny barwnik występujący w naszym organizmie, który jest odpowiedzialny między innymi za kolor skóry czy włosów. Rozróżniamy dwa rodzaje melaniny:
● Eumelanina – ma ciemnobrązowy lub czarny kolor, występuje u osób posiadających ciemną karnację,
● Feomelanina – ma ciemnoczerwony lub rudy kolor, występuje u osób o jasnej karnacji skóry i osób posiadających naturalnie rudy odcień włosów.
Melanina produkowana jest przez znajdujące się w skórze melanocyty (komórki pigmentowe). Jak wygląda ten proces? Melanocyty posiadają wypustki, którymi łączą się z komórkami naskórka (keratynocyty) i przekazują im ciałka zawierające pigment (melanosomy). Sam proces produkcji przekazywanego barwnika nazywamy melanogenezą i mają na niego wpływ różne czynniki, między innymi promieniowanie UV i aktywność hormonów.
Większość rodzajów przebarwień w dużym stopniu pojawia się na skórze twarzy (skóra twarzy jest najbardziej wyeksponowaną na działanie czynników zewnętrznych częścią skóry, więc jest najbardziej narażona na promieniowanie UV). Co ciekawe, przebarwienia częściej występują u kobiet niż u mężczyzn. Dlaczego? Dzieje się tak między innymi przez wzgląd na częstsze zmiany hormonalne w organizmie kobiety. Są one związane między innymi z okresem ciąży, menopauzy czy przyjmowaniem doustnej antykoncepcji hormonalnej i hormonalnej terapii zastępczej. Przebarwienia takie zwykle pojawiają się po 50. roku życia, jednak w znacznym stopniu pierwsze przebarwienia możemy zauważyć znacznie wcześniej – po 30. roku życia.
Rodzaje przebarwień wynikają z przyczyn ich powstawania. Wyróżniamy między innymi:
● PRZEBARWIENIA POSŁONECZNE
Jak powstają? Melanina w naszej skórze jest naturalną ochroną przed promieniowaniem UV. W wyniku ekspozycji na promieniowanie UV enzym tyrozyna (kluczowy enzym procesu melanogenezy) powoduje zwiększoną produkcję melaniny, by ta chroniła naszą skórę. To proces, który w efekcie daje nam opaleniznę. W przypadku nadmiernej ekspozycji na słońce może dojść do nadmiernego lokalnego gromadzenia się melaniny – tak powstają przebarwienia posłoneczne.
Jak je rozpoznać?
Przebarwienia posłoneczne często pojawiają się w postaci ciemniejszych plam na czole i policzkach, dekolcie, grzbietach dłoni i przedramionach, czyli na obszarach skóry najbardziej eksponowanych na słońce.
● PRZEBARWIENIA HORMONALNE
Jak powstają? Zmiany hormonalne zachodzące w organizmie zwiększają poziom wrażliwości melanocytów (komórek barwnikowych) na promieniowanie UV. Wówczas dochodzi do wysokiej reaktywności skóry pod wpływem promieniowania. Przebarwienia hormonalne często powstają w okresie ciąży, menopauzy, stosowania antykoncepcji hormonalnej czy w przypadku chorób endokrynologicznych.
Jak je rozpoznać? Objawiają się często brązowymi plamami na twarzy (szczególnie w górnej części twarzy). Plamy te nazywamy ostudą. Przebarwienia hormonalne mogą pojawić się i zniknąć nagle. W przypadku przebarwień pojawiających się w okresie ciąży, często przebarwienia znikają po urodzeniu dziecka, gdy poziom hormonów wraca do normy. Możemy jednak zaobserwować przedłużającą się pigmentację resztkową, która może się utrzymywać znacznie dłużej.
● PRZEBARWIENIA POTRĄDZIKOWE
Jak powstają? Proces, w którym powstają przebarwienia potrądzikowe jest bardzo podobny do powstawania innych rodzajów przebarwień. Powstają one w wyniku nadmiernej ekspozycji skóry na słońce, a w przypadku skóry zmagającej się z trądzikiem występują w niej stany zapalne, które powodują nadmierną produkcję melaniny w celu ochrony skóry i jej gromadzenie się w skórze.
Jak je rozpoznać? Są to ciemne plamy pojawiające się w tych miejscach skóry, w których obecny jest (lub był) stan zapalny związany z trądzkiem. Czasami oprócz przebarwień występują również blizny potrądzikowe.
● Przebarwienia genetyczne
Jak powstają? To przebarwienia wynikające z predyspozycji genetycznych. Zaliczamy do nich między innymi piegi, które pojawiają się znacznie częściej u osób z jasną karnacją i rudymi włosami.
Jak je rozpoznać? Piegi to drobne przebarwienia, które najczęściej występują na twarzy, dekolcie lub ramionach.
● Przebarwienia związane z wiekiem
Jak powstają? Przebarwienia związane z wiekiem to inaczej plamy soczewicowate lub plamy starcze. Powstają w efekcie nadmiernej ekspozycji na słońce praktykowanej przez wiele lat i niezabezpieczaniu skóry przed szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego.
Jak je rozpoznać? Są to ciemne i wyraźnie odgraniczone od skóry plamki, które najczęściej pojawiają się na dłoniach i skroniach.
To najczęstsze rodzaje i przyczyny powstawania przebarwień. Do pozostałych należą między innymi przebarwienia chemiczne (powstają w wyniku działania niektórych składników fotouczulających występujących w kosmetycznych lub przyjmowanych lekach), przebarwienia pourazowe (powstają w wyniku np. oparzenia, rozdrapania krosty lub niewłaściwego leczenia rany pourazowej).
Przebarwienia dzielimy również przez wzgląd na ich charakterystykę:
● Ostuda (melasma) – to przebarwienia występujące w wyniku zmian hormonalnych,
● Przebarwienia pozapalne - powstające w wyniku wystąpienia stanów zapalnych np. w wyniku chorób skóry takich jak trądzik, azs czy łuszczyca,
● Piegi - przebarwienia wynikające z uwarunkowań genetycznych,
● Plamy soczewicowate (plamy starcze) – przebarwienia wynikające z procesów starzenia się skóry i długotrwałego gromadzenia się w skórze melaniny.
Przeciwdziałanie powstawania przebarwień zależy między innymi od ich potencjalnych przyczyn. Jak więc chronić przed nimi skórę?
Przebarwienia posłoneczne
Profilaktyka związana z przebarwieniami posłonecznymi ściśle związana jest z ochroną przeciwsłoneczną. Co robić, by zminimalizować ryzyko wystąpienia tego rodzaju przebarwień?
● Wybór produktów z odpowiednim SPF – warto sięgnąć po środki ochronne, które mają minimalnie SPF 15, jednak dla bardziej skutecznej ochrony wyższy - 50, 50+. Wszystko zależy od naszego rodzaju skóry, jej reakcji na promienie słoneczne, oraz danej sytuacji .
● Właściwe stosowanie produktów ochronnych – w przypadku plażowania warto pamiętać o reaplikacji kremu przeciwsłonecznego, olejku lub balsamu o odpowiednim SPF, szczególnie w przypadku skorzystania z kąpieli w basenie lub morzu.
● Ekspozycja na słońce – ochronę przeciwsłoneczną warto stosować nie tylko w sezonie wakacyjnym, ale również codziennie przez cały rok. Szczególnie dotyczy to skóry twarzy, która niezależnie od panującej aury, jest zawsze wystawiona na działanie promieni UVA i UVB.
● Inne środki ochrony przeciwsłonecznej – w przypadku dużej ekspozycji na słońce (np. latem w godzinach 11:00-15:00) warto zadbać o odpowiednie środki ochrony np. kapelusz lub czapka, które dodatkowo ochronią obszar skóry twarzy, rzucając na nią cień.
● Środki fotouczulające – warto uważnie przeczytać ulotki stosowanych leków i suplementów diety i skonsultować tę kwestię z lekarzem lub farmaceutą, ponieważ niektóre z nich mogą zawierać substancje fotouczulające.
● Ograniczenie lub rezygnacja z solarium – jeśli korzystamy z solarium, warto pamiętać, że solarium może przyciemnić przebarwienia i utrudnić późniejszą walkę z nimi.
Przebarwienia potrądzikowe
Przeciwdziałanie powstawaniu przebarwień potrądzikowych związane jest w dużym stopniu z odpowiednim leczeniem i pielęgnacją skóry trądzikowej. Co zrobić, żeby zminimalizować ryzyko ich powstania?
● Odpowiednie leczenie trądziku – nie warto opóźniać udania się do dermatologa, jeśli zauważymy u siebie wystąpienie trądziku, bowiem opóźnienie leczenia często prowadzi do powstawania przebarwień i blizn potrądzikowych.
● Odpowiednia pielęgnacja skóry – warto sięgać po kosmetyki przeznaczone do skóry bardzo wrażliwej, trądzikowej. Dlaczego? Ich formuły zawierają składniki aktywne, które nie zaogniają stanów zapalnych, łagodzą je i koją skórę.
● Ochrona przeciwsłoneczna - codzienna ochrona przeciwsłoneczna, minimum SPF 30. Warto sięgać po lżejsze formuły, które “nie zatykają porów”, czyli mówiąc językiem dermatologicznym nie są komedogenne.
Przebarwienia hormonalne
Przebarwienia hormonalne wynikają z aktywności hormonów w naszym organizmie. Czy więc można im zapobiec? W dużym stopniu tak. W jaki sposób?
● Ochrona przeciwsłoneczna – w okresie ciąży, menopauzy, w przypadku zdiagnozowanych chorób endokrynologicznych lub przyjmowania antykoncepcji hormonalnej należy zwrócić szczególną uwagę na ochronę przed szkodliwym działaniem promieni UV, czyli na korzystanie z produktów z SPF minimum 30 każdego dnia.
● Odpowiednie leczenie – wszelkie zmiany hormonalne powinny być odpowiednio leczone i konsultowane z endokrynologiem. W przypadku wystąpienia przebarwień hormonalnych warto zasięgnąć konsultacji z dermatologiem.
W przypadku wystąpienia przebarwień skórnych zwykle po prostu zależy nam na tym, by się ich pozbyć. Na szczęście mamy dużą szansę na zmniejszenie ich widoczności, a nawet znaczne lub całkowite ich zredukowanie.
Jak możemy walczyć z przebarwieniami? W przypadku każdego rodzaju przebarwień podstawą walki z nimi jest stosowanie odpowiedniej ochrony przeciwsłonecznej, o której warto pamiętać nie tylko w okresach wzmożonej aktywności promieniowania słonecznego, ale również w ciągu całego roku.
Kolejnym krokiem do walki z przebarwieniami jest stosowanie odpowiednio dobranych kosmetyków, które w swoim składzie zawierają składniki rozjaśniające:
● Niacynamid,
● Witaminę C i jej pochodne,
● Retinoidy,
● Kwas azelainowy,
● Kwas fitowy,
● Kwas salicylowy.
Serum na przebarwienia Bright Reveal od L’Oréal Paris to serum, które widocznie redukuje wszystkie rodzaje przebarwień, między innymi przebarwienia po trądziku, przebarwienia posłoneczne czy przebarwienia związane z wiekiem. W swojej formule zawiera między innymi:
● Niacynamid (10% kompleksu niacynamid + kwas aminosulfonowy) – pochodna witaminy B3 (niacyna, witamina PP), amid kwasu nikotynowego Jedną z właściwości niacynamidu jest zapobieganie odkładania się pigmentu w naskórku. Hamuje on transport melanosomów (ciałka zawierające melaninę) do komórek naskórka, dzięki czemu pigment w naskórku rozkłada się równomiernie, w efekcie czego następuje redukcja przebarwień, ciemniejszych plamek oraz wyrównanie kolorytu skóry.
● Kwas aminosulfonowy – delikatny składnik złuszczający. Skuteczność serum na przebarwienia Bright Reveal została potwierdzona klinicznie: już po pierwszym tygodniu stosowania widoczna jest redukcja nawet uporczywych przebarwień, a skóra jest bardziej rozświetlona. Po 8 tygodniach stosowania -77% przebarwień*.
Krem na przebarwienia z niacynamidem, czyli UV fluid Bright Reveal to redukujący przebarwienia krem o SPF 50+. To idealne rozwiązanie, które jednocześnie redukuje przebarwienia i minimalizuje ryzyko powstawania nowych dzięki wysokiemu współczynnikowi SPF. W swojej formule oprócz niacynamidu zawiera również kwas LHA, który jest delikatnym składnikiem złuszczającym.
Skuteczność kremu została potwierdzona klinicznie:
- Natychmiast po użyciu skóra jest odczuwalnie nawilżona i wygląda na bardziej rozświetloną.
- Po 1 miesiącu regularnego użytkowania przebarwienia skóry twarzy są widocznie zredukowane, a jej koloryt bardziej wyrównany. Skóra dzięki temu wygląda młodziej.
- Po 12 tygodniach -53% przebarwień, -28% drobnych linii oraz +43% rozświetlenia!**
Krem UV fluid Bright Reveal został przetestowany dermatologicznie oraz okulistycznie. Posiada ultralekką formułę, więc świetnie sprawdzi się przy cerze trądzikowej. Doskonale sprawdzi się również jako krem pod makijaż.
Peeling kwasowy na przebarwienia Bright Reveal to peeling kwasowy, który szybko redukuje przebarwienia i niedoskonałości. W swojej formule oprócz niacynamidu zawiera również:
● Kwasy AHA (Alfa-hydroksykwasy) – kwasy, które pomagają między innymi wyrównać teksturę skóry,
● Kwasy BHA (Beta-hydroksykwasy, które pomagają zwęzić pory i zredukować niedoskonałości,
● Kwasy PHA (Polihydroksykwasy) – kwasy, która pomagają delikatnie złuszczyć martwy naskórek.
1. Thawabteh AM, Jibreen A, Karaman D, Thawabteh A, Karaman R. Skin Pigmentation Types, Causes and Treatment—A Review. Molecules. 2023;28(12):4839. doi:10.3390/molecules28124839
2. Lee AY. Skin Pigmentation Abnormalities and Their Possible Relationship with Skin Aging. Int J Mol Sci. 2021;22(7):3727. doi:10.3390/ijms22073727
3. Moreiras H, Seabra MC, Barral DC. Melanin Transfer in the Epidermis: The Pursuit of Skin Pigmentation Control Mechanisms. Published online April 16, 2021. doi:10.20944/preprints202104.0441.v1
4. Markiewicz E, Karaman-Jurukovska N, Mammone T, Idowu OC. Post-Inflammatory Hyperpigmentation in Dark Skin: Molecular Mechanism and Skincare Implications. Clin Cosmet Investig Dermatol. 2022;Volume 15:2555-2565. doi:10.2147/CCID.S385162
5. Xing X, Dan Y, Xu Z, Xiang L. Implications of Oxidative Stress in the Pathogenesis and Treatment of Hyperpigmentation Disorders. Wu Z, ed. Oxid Med Cell Longev. 2022;2022:1-12. doi:10.1155/2022/7881717
* Ocena kliniczna 176 przebarwień, 88 kobiet, 8 tygodni
**Test kliniczny, 12 tygodni, 76 osób.
***Test kliniczny, 77 kobiet, 6 tygodni
